ΑΙΟΛΟΥ

ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ

Πεζοδρομημένη σήμερα στο μεγαλύτερο τμήμα η οδός είναι ο πρώτος δρόμος που χαράχτηκε (1834),όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα.

 Για την Αιολική Οδό, όπως ονομάστηκε τότε ο δρόμος αυτός, θεσπίστηκαν ειδικοί όροι δομήσεως και σύμφωνα με αυτούς, υπέβαλλαν υποχρεωτικά διώροφα κτίρια και κλειστό οικοδομικό σύστημα. Η ανοικοδόμηση άρχισε αμέσως. Ένθεν και ένθεν του δρόμου άρχισαν να ανεγείρονται διώροφες πολυτελείς, για την εποχή τότε κατοικίες. Τα ισόγεια όλων σχεδόν των κτιρίων χρησιμοποιήθηκαν για την λειτουργία εμπορικών καταστημάτων και καφενείων.

 Πέντε χρόνια μετά την χάραξη του δρόμου, το 1840, η οδός Αιόλου γεμάτη με διώροφα κτίρια, αποτελεί το κέντρο της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Αθήνας.
Κυριότερα σημεία για συζήτηση είναι τα παρακάτω:

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΑΕΡΗΔΩΝ

ΟΙΚΙΑ ΑΙΟΛΟΥ 1

ΝΑΟΣ ΑΓ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝΑ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΟΥ

ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ

ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΟΥ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΟΔΩΝ ΑΙΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΡΜΟΥ

ΚΑΦΕΝΕΙΟ Η ''ΩΡΑΙΑ ΕΛΛΑΣ''

ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΟΥ ΚΑΒΑΚΟΥ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΝΑΟΣ ΑΓ ΕΙΡΗΝΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ''Ο ΒΥΡΩΝ''

ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ''ΠΑΥΛΙΔΗΣ''

ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΝΑΟΣ ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ

ΟΙΚΙΑ ΑΝΑΡΓΥΡΟΥ ΠΕΤΡΑΚΗ

ΝΕΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ''ΔΡΑΓΩΝΑ''

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΟΙΚΙΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΣΙΜΟΥ

ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ (ΚΟΤΖΙΑ)

1^η ΣΤΑΣΗ Αέρηδες (Αρχή της Αιόλου)

Αρχικά ονομαζόταν (αιολική οδός ) επειδή άρχιζε από το Ωρολόγιο του Κυρρήστου, τους Αέρηδες αλλά και (δρόμος της Αγοράς) γιατί συγκέντρωνε από την αρχή εμπορικές δραστηριότητες.

Στους Αέρηδες, το μνημείο που βρίσκεται στην Πλάκα , απεικονίζεται ο Αίολος μαζί με τους βοηθούς του , ανέμους, Βορρέα (Β), Καικία (ΒΔ), Απηλιώτη(ΒΑ), Εύρο (ΝΔ), Νότο (Ν), Λιψ (ΝΑ), Ζέφυρο (Δ), Σκίρων (ΒΔ).

Ο Αίολος, στην ελληνική μυθολογία, ήταν ο διορισμένος από τον Δία ταμίας των ανέμων.

Ο Αίολος κρατούσε τους ανέμους μέσα στον ασκό του και τους άφηνε μετά από εντολή του Δία. Ήταν γιος του Ιππότη, όπως λέει ο Όμηρος. Γι' αυτό λεγόταν Ιπποτάδης. Ζούσε στη νήσο Αιολία, που είχε χάλκινα τείχη. Το νησί αυτό πιστευόταν ότι ήταν η Στρογγύλη, το σημερινό Στρόμπολι, εξ ου και η ονομασία Αιολίδες Νήσοι για τα σύμπλεγμα που ανήκει το Στρόμπολι.

Ζούσε στο νησί μαζί με την γυναίκα του Αμφιθέα. Είχε έξι γιους και έξι κόρες, που προσωποποιούσαν τους ανέμους. Οι γιοι τους δυνατούς ανέμους, οι θυγατέρες τους ήπιους (τις αύρες).

Σύμφωνα με μεταγενέστερη εκδοχή του μύθου, ο Αίλος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Άρνης. Με τη μητέρα του και τον αδελφό του Βοιωτό ζούσε στο Μεταπόντιο. Όταν αναγκάστηκε να φύγει από το Μεταπόντιο, λόγω του φόνου της θετής του μητέρας Αυτολύκης, κατέφυγε σ' ένα νησί του Τυρρηνικού Πελάγους, όπου έχτισε την πόλη Μπάρα, κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη. Εφεύρε τα πανιά που κινούν τα πλοία και δίδαξε τη χρήση τους στους υπηκόους του.

Ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του πήγε στην Αιολία, όπου ο Αίολος τους φιλοξένησε ένα μήνα. Όταν ζήτησε τη βοήθεια του Αιόλου για να αναχωρήσει, αυτός έκλεισε όλους τους ανέμους σε ένα ασκί και άφησε μόνο τον ούριο Ζέφυρο να πνέει ευνοϊκά γι' αυτούς. Με τη βοήθεια του Ζέφυρου ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφτασαν πολύ κοντά στην Ιθάκη. Αλλά κάποια στιγμή που ο Οδυσσέας αποκοιμήθηκε, οι σύντροφοί του άνοιξαν το ασκί, νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι, και άφησαν ελεύθερους όλους τους ανέμους. Ξέσπασε θύελλα η οποία έστειλε τον Οδυσσέα πίσω στο νησί του Αιόλου, ο οποίος όμως δεν δέχτηκε να τον βοήθησει και πάλι, τιμωρώντας τον για την ασέβεια των συντρόφων του .

Οι Έλληνες θεωρούσαν τον Αίολο ταμία των ανέμων, όχι θεό τους. Γι' αυτό δεν είχε ιερά, ούτε γίνονταν θυσίες προς τιμήν του. Θεό τον θεωρούσαν οι Ρωμαίοι. Ο Βιργίλιος στην «Αινειάδα» τον αναφέρει ως βασιλιά που κατοικεί σε ένα άντρο, όπου είναι φυλακισμένοι οι άνεμοι, σ' αυτόν δε καταφεύγει η Ήρα όταν αποφασίζει να καταστρέψει τα καράβια των Τρώων.

Το Μνημείο το 1890

Μία από τις κόρες του Αιόλου ήταν η Αλκυόνη η οποία σχετίζεται με τον μύθο των Αλκυονίδων ημερών. Η Αλκυόνη ερωτεύτηκε τον Κύηκα και ζούσαν ευτυχισμένοι, αλλά μια μέρα ο Κύηκας πνίγηκε ψαρεύοντας και η Αλκυόνη από τον πόνο της έπεσε στα βράχια και σκοτώθηκε. Οι θεοί τους λυπήθηκαν και τους έκαναν πουλιά. Ο Δίας μάλιστα πρόσταξε τον Αίολο κάθε χρόνο τον Ιανουάριο να σταματάει τους ανέμους για να μπορεί η Αλκυόνη να επωάσει τα αυγά της.

Τον 18ο αιώνα το ρολόι γίνεται "Τεκές των Μεβλεβήδων'' (τόπος προσευχής).Στολίζεται με πράσινες σημαίες κι άλλα ιερά σύμβολά του Μωάμεθ και εδώ γιορτάζεται κάθε Παρασκευή η εντυπωσιακή λειτουργία των Δερβίσηδων με τον χορό τους τον "σέμα'',που σημαίνει ουρανός. 

Μενδρεσές   οδός Διογένους & Αιόλου (έναντι Ωρολ. Κυρρήστου)  Έτος: 1721

Η αρχική λειτουργία του Μενδρεσέ, όπως υποδηλώνει και το όνομά του, ήταν μουσουλμανικό ιεροσπουδαστήριο, κτισμένο περί το 1721. Είχε σχήμα τετράγωνο με εσωτερική αυλή, περιβαλλόμενη από μικρά δωμάτια με περιστύλιο και στη βορειοανατολική γωνία μικρό τέμενος. Μετά την εγκατάσταση της πρωτεύουσας του Ελληνικού κράτους στην Αθήνα, ο Δανός αρχιτέκτονας Christian Hansen (1803-1883), ανέλαβε το 1836 τη μετατροπή του σε φυλακή (με την προθήκη ενός ορόφου). 

Το έτος 1914 το μεγαλύτερο τμήμα του κτίσματος κατεδαφίστηκε στο πλαίσιο αρχαιολογικών ανασκαφών. Διατηρείται μόνο η πύλη και ο περίβολος. Στο υπέρθυρο υπάρχει ανάγλυφη οθωμανική επιγραφή που αναφέρει, μεταξύ των άλλων: "Ο πάνσοφος Θεός, θέλοντας δια της παιδείας να αναστήσει τα τέκνα αυτής της χώρας, επιτέλεσε την βούλησή του. Η αγαθεργία του Μεχμέτ Φαχρή ίδρυσε περίβλεπτο οθωμανικό ιεροσπουδαστήριο στο κεντρικό μέρος της πόλεως, ώστε να συνδιαιτώνται σε αυτό αδελφικά, όπως στον Παράδεισο, όλα τα τέκνα του απεσταλμένου του Θεού. 

Έντεκα κελιά οικοδομήθηκαν και κατεκοσμήθηκαν, ώστε να συγκεντρώνονται σε αυτό το ιερό και καθορισμένου σκοπού διδακτήριο, οι κατά Θεόν διδάσκαλοι της πίστεως, προκειμένου να διδάσκουν στα παιδιά την επιστήμη και το Κοράνιο με τις ερμηνείες του. [...] Την ενδιαίτηση σε αυτό κατάστησε ευάρεστο, ω Θεέ μου.- έτος 1133" (Εγίρας, που αντιστοιχεί στο 1721). 

Επί εποχής Όθωνα και Γεωργίου Α' χρησιμοποιούνταν ως φυλακές και τόπος εκτέλεσης καταδίκων. Μάλιστα, οι απαγχονισμοί λάμβαναν χώρα στα κλαδιά του αιωνόβιου πλάτανου στο κέντρο της αυλής του, περιμετρικά της οποίας ξεδιπλώνονταν τα κελιά των φυλακισμένων, άλλοτε δωμάτια των ιεροσπουδαστών.Το αγέρωχο πλάτανο φύτεψε ο έγκλειστος ληστής Μπίμπισης.

Από εκεί βγήκε και η έκφραση «χαιρέτα μου τον πλάτανο»: μία φράση που την έλεγαν οι κατάδικοι σε όποιον «συνάδελφό» τους επεδείκνυε παραβατική συμπεριφορά, διακινδυνεύοντας έτσι να βρεθεί κρεμασμένος από τα κλαδιά του πλάτανου, ο οποίος καταστράφηκε το 1915 από κεραυνό!

Ένας τόπος άμεσα συνδεδεμένος με την προϊστορία, τη γέννηση και τα πρώτα βήματα του μουσικού ιδιώματος που φέρει το όνομα «ρεμπέτικο»: εκεί, στις φυλακές του Μεντρεσέ το 1834, άρχισαν να σημειώνονται στην Αθήνα τα πρώτα ρεμπέτικα ακούσματα τα λεγόμενα «μουρμούρικα».

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 
Δ. Γρ. Καμπούρογλου, Αι Παλαιαί Αθήναι, Αθήνα 1922* Α. Συγγόπουλος, "Τα Βυζαντινά και Τουρκικά Μνημεία των Αθηνών", στη σειρά Κ. Κουρουνιώτης & Γ. Α. Σωτηρίου (επιμ.), Ευρετήριον των Μνημείων της Ελλάδος, Αθήνα 1929* Κ. Η. Μπίρης, "Εις την Αιολικήν οδόν κατά το 1863", Αθηναϊκαί Μελέται 2/1939* Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, Χριστιανός Χάνσεν: Επιστολές και σχέδια από την Ελλάδα, Αθήνα 1993
.

2^η Στάση Βιβλιοθήκη του Αδριανού

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΔΡΙΑΝΟΥ (132 μ.Χ.)

     Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού κτίστηκε γύρω στο 132 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Αδριανό. Είναι ορθογώνιας κάτοψης με διαστάσεις 122 Χ 82μ.  Έχει εσωτερική αυλή διαμορφωμένη σε κήπο με μία μακρόστενη δεξαμενή στο κέντρο. Στο ανατολικό μέρος ήταν οι αίθουσες όπου στεγάζονταν οι πάπυροι με τα κείμενα. Οι δύο ακριανές αίθουσες ήταν αμφιθέατρα όπου γίνονταν διαλέξεις, ενώ άλλες μικρότερες χρησίμευαν ως αναγνωστήρια.       .

Ο Αδριανός ήταν ένθερμος φιλέλληνας και γι' αυτό επισκεπτόταν συχνά την Αθήνα κατά την διάρκεια της εξουσίας του από το 117 ως το 138. Εκτός από την βιβλιοθήκη ίδρυσε ακόμη πολλά άλλα κτίρια, διεύρυνε τη Ρωμαϊκή Αγορά, αποπεράτωσε το Ναό του Ολυμπίου Διός, και έκτισε την Πύλη του Αδριανού.

Το 267 μ.Χ. η Βιβλιοθήκη καταστράφηκε κατά τη διάρκεια επιθέσεως των Ερούλων. Τα υπολείμματα ενσωματώθηκαν στο υστερορωμαϊκό τείχος. Το 412 ανακαινίστηκε με απόφαση του τότε Ρωμαίου διοικητή. Την ίδια εποχή θεμελιώθηκε χριστιανικός ναός στην εσωτερική αυλή, ο οποίος τον 7ο αιώνα διευρύνθηκε και έγινε βασιλική τρίκτητος εκκλησία. Τον 11ο αιώνα, στα ίδια θεμέλια κτίστηκε η Εκκλησία της Μεγάλης Παναγιάς, η οποία καταστράφηκε το 1885.

Τμήμα της βιβλιοθήκης ήταν μεγάλη εσωτερική αυλή έκτασης 100 × 70 μέτρων, την οποία περιέβαλε εντυπωσιακό περιστύλιο. Το κυρίως κτίριο της βιβλιοθήκης είχε δύο αίθουσες, όπου οι επισκέπτες διάβαζαν, ή παρακολουθούσαν διαλέξεις. Η αίθουσα της βιβλιοθήκης ήταν μάλλον τριώροφη, ο τρίτος όμως δεν διατηρείται. Οι τοίχοι πρέπει να ήταν εξοπλισμένοι με ράφια συνολικής χωρητικότητας είκοσι χιλιάδων περγαμηνών. Σήμερα διασώζεται η δυτική άποψη του περίστυλου με κίονες κορινθιακού ρυθμού.

Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στην Αθήνα, κοντά στο Μοναστηράκι, στην Πλάκα βόρεια της Ακρόπολης. Ακριβώς δίπλα στη βιβλιοθήκη υπάρχει το Τζαμί Τζισδαράκη του 18ου αιώνα, το οποίο στεγάζει τη «Συλλογή Κεραμικής του Β. Κυριαζόπουλου» του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.

Αιόλου 1

Διώροφη νεοκλασσική οικία με εκλεκτιστικά στοιχεία του τελευταίου τετάρτου του 19 αιώνα

Ξενοδοχείο "Αίολος" οδός Αιόλου 3 & Αδριανού 64

Έτος: 1835-1837

Το ξενοδοχείο «Αίολος» οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1835-1837, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη (1802-1862). Πρόκειται για ένα πολύ απλό εξωτερικά διώροφο κτίριο, που διέθετε 25 δωμάτια και αποτελεί το πρώτο οικοδόμημα που κατασκευάστηκε εξαρχής με σκοπό να χρησιμεύσει ως ξενοδοχείο στην Αθήνα. Στο σφυρήλατο κιγκλίδωμα του θολωτού υπέρθυρου διακρίνεται ακόμη το έτος ολοκλήρωσης της ανέγερσής του ("1837").

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

Ο. Fountoulaki, Stamatios Kleanthes (1802-1862), Καρλσρούη 1979* Ματούλα Σκαλτσά, «Παλαιά ξενοδοχεία της Αθήνας: Από τα πανδοχεία στα πρώτα ξενοδοχεία», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 8.10.2000, σ. 4-7* Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, «Παλαιά ξενοδοχεία της Αθήνας: Μοναδικές κτιριολογικές περιγραφές», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 8.10.2000, σ. 8-12.

Μέγαρο Θεοδωρίδη  οδός Αιόλου 9 & Πανδρόσου Έτος: 1897-1900

Το κτίριο που υψώνεται μεταξύ των οδών Πανδρόσου, Αιόλου και Μητροπόλεως οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα (αναφέρεται για πρώτη φορά στα αρχεία του Υποθηκοφυλακείου Αθηνών το έτος 1897). Σε πρώτη φάση κτίστηκε το ισόγειο και οι δύο πρώτοι όροφοι, που κοσμούνται από αρκετά νεοκλασικά στοιχεία (υπέρθυρα και παραστάδες στα ανοίγματα), ενώ οι δύο επόμενοι όροφοι προστέθηκαν αργότερα. Αρχικά ανήκε στον Δημήτριο Θεοδωρίδη (από τους ευεργέτες του "Ευαγγελισμού"), κατόπιν στους κληρονόμους του, και μεταπολεμικά περιήλθε στην οικογένεια Μαρτίνου.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:  

Αρχείο Υποθηκοφυλακείου Αθηνών.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΡΙΟΥ (Συμβολή Αιόλου με Μητροπόλεως)

Το πρώτο όνομα της πλατείας ήταν Αναβρυτηρίου ή Συντριβανιού από το συντριβάνι που υπήρχε στο κέντρο της. Mέχρι το 1880 το συντριβάνι δεν διακοσμούσε μόνο την πλατεία αλλα χρησιμοποιούνταν ως πηγή άντλησης νερού σε περίπτωση πυρκαγιάς. Εκεί λειτουργούσε κάτω από την οικία Τζαβέλλα το ΚΑΦΕΝΕΙΟ των ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ τώρα έγινε STARBUCKS.

στη συμβολή Αιόλου και Ερμού ήταν  το πέον πολυσύχναστο μέρος της πολης κατά την οθωνική περίοδο.

Εκεί ήταν και η αφετηρία του Παμφορείου, του Ιππήλατου δηλαδή λεωφορείου που συνέδεε την Αθήνα με τον Πειραιά

Στο Ισογειο της οικίας Βρυζάκη που είναι ακριβώς στην συμβολή των οδών στεγαζόταν το καφενείο BELLA GRECIA ''Ωραία Ελλάς''το πιο ονομαστό καφενείο της Αθήνας,κέντρο τη κοινωνικής και πολιτικής ζωής της της πόλης.Ιδρύθηκε το 1836 από  τον Ιταλό Μπρινταρέλι. Το 1879 το καφενείο έκλεισε.

Απένατι απο το καφενείο η ''Ωραία Ελλάς'' βρισκόταν το φαρμακείο του Καβάκου στέκι όπως όλα τα φαρμακεία της εποχής των λογίων.

Στέκι περιηγητών και «φραγκοντυμένων» Ελλήνων που έπαιζαν για πρώτη φορά μπιλιάρδο στην νέα πρωτεύουσα, η «Ωραία Ελλάς» συγκέντρωνε για χρόνια τους αντιφρονούντες του οθωνικού καθεστώτος, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή ολόκληρης της Ελλάδας. Επαναστατικά κινήματα ζυμώνονται στα τραπέζια του, αντιμοναρχικές εφημερίδες ξεκινούν από τους πάγκους του , ενώ τη δεκαετία του 1870 η «Ωραία Ελλάς» εκτελεί και χρέη άτυπου Χρηματιστηρίου, κατά τη διάρκεια της κρίσης των «Λαυρεωτικών».

Ένα καφενείο παρόμοιας ατμόσφαιρας διεύθυνε και η «σωματώδης Γαλλίς», κόρη του φιλέλληνα Ρομπέρ, απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, ονομάζοντάς το «Καφενείο της Ευρώπης», και εισάγοντας σε αυτό καινοτομίες, όπως μαόνινα τραπέζια και σφαιριστήριο. 

ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΣ.........................ΣΤΗΝ ΑΙΟΛΟΥ

Νεοκλασικό διώροφο κτίριο με καταστήματα  οδός Αιόλου 32 & Ερμού 62

Έτος: 1860-1870

Το διώροφο κτίριο που βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία των οδών Αιόλου και Ερμού, κτίστηκε περί το 1870. Κατά το 1900 στέγαζε τα αρτοποιεία των Γ. Καραούλη και Μ. Κομματσέλη και το χρυσοχοείο του Ν. Κολιόπουλου, ενώ από το 1920 τη θέση τους είχε καταλάβει το χρυσοχοείο-αδαμαντοπωλείο του Αθ. Τουλούπα, στο οποίο προστέθηκαν το 1930 το υποδηματοποιείο του Δ. Βενιζέλου, η αντιπροσωπεία της Michelin Ε.Μπονισέλ & Υιού και το εμπορικό γυναικείων υφασμάτων Βραχιολά.

 Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών το κτίριο υπέστη πολλές επεμβάσεις από τους χρήστες και πολλές φθορές από τον χρόνο, τόσο στα μορφολογικά του στοιχεία όσο και στον φέροντα οργανισμό. Μεταξύ των άλλων αφαιρέθηκαν υποστηλώματα και τμήματα τοίχων, καταργήθηκε η κεντρική είσοδος και το κεντρικό κλιμακοστάσιο, ενώ παρατηρήθηκαν σημαντικές ρωγμές στην τοιχοποιϊα.

 Το 1950 οι Αδελφοί Τουλούπα πήραν άδεια επισκευών από την Πολεοδομία, και ενδεχομένως στο πλαίσιο αυτών των εργασιών προστέθηκε ένα πατάρι στο ισόγειο. Το 1931 το κτίριο ανήκε στον Δημήτριο Θωμαϊδη, ο οποίος το κληροδότησε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1980 και κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. το 1985.

Το 1994 το Πολυτεχνείο προχώρησε σε μελέτη αποκατάστασης, η οποία αναθεωρήθηκε το 1997, μετά την εκκένωση των χώρων από τους χρήστες. Η αποκατάσταση ολοκληρώθηκε το 1999, με αποξήλωση όλων των νεωτέρων παρεμβάσεων.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

Αρχείο Πολεοδομίας Αθηνών, φάκελοι οικοδομικών αδειών 522/1995 και 877/1997.

3^η Στάση Ναός Αγίας Ειρήνης

ΔΕΙΤΕ ΣΧΕΤΙΚΟ video ΕΔΩ

Περιοχή: οδός Αιόλου 36

Ο μεσαιωνικός ναός της Αγίας Ειρήνης, που υπήρχε σε αυτό το σημείο, παρά τις φθορές που είχε υποστεί κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, παρέμενε ο σημαντικότερος ναός στην Αθήνα, όταν η τελευταία ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της απελευθερωμένης Ελλάδας και σε αυτόν τελούνταν οι επίσημες εκκλησιαστικές τελετές, παρόντος του βασιλιά Όθωνα.

Σε αυτη την εκκλησία:

                                    -κηδεύτηκε ο Θ.Κολοκοτρώνης .

                                    -γινόταν η ανάδειξη του δημάρχου της Αθήνας

                                   - έγινε η ενηλικίωση το Όθωνα το 1835

                                    -γιορτάστηκε για πρώτη φορά η 25η Μαρτίου ως εθνική επέτειος

                                   -έγινε η  πρώτη επέτειος του Συντάγματος

Καθώς τα σχέδια ενός νέου μητροπολιτικού ναού καθυστερούσαν, οι επίτροποι της Αγίας Ειρήνης ανέθεσαν στον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου (1811-1885) να σχεδιάσει αρχικά την επέκταση και εν τέλει την ανοικοδόμησή της, με στόχο να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες.

 Εκείνος σχεδίασε μια τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και δύο κωδονοστάσια, νεοκλασικού ρυθμού, με αναγεννησιακές αλλά και βυζαντινές επιδράσεις, σε μια πρωτότυπη, ωστόσο, σύνθεση. Η ανέγερση ξεκίνησε το 1847, με χρήση υλικών από παλαιές κατεδαφισμένες Αθηναϊκές εκκλησίες (αλλά και από τα ερείπια της Ακρόπολης), και ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 1850, χωρίς την εσωτερική διακόσμηση, που ολοκληρώθηκε μεταξύ των ετών 1879-1892.

 Η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού προχώρησε στην πλήρη αποκατάσταση και στερέωση του ναού, μεταξύ των ετών 1995-1997 (βάσει μελέτης της αρχιτέκτονος Α. Μπουλαμάκη-Θωμοπούλου).

ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ ΕΙΡΗΝΗΣ

Στο απόλυτο κέντρο της Αθήνας, σε μια περιοχή την οποία πριν μερικά χρόνια προσπερνούσε το βλέμμα μας, γεννήθηκε μια εστία νυχτερινής διασκέδασης τόσο δυνατή που δε λέει να κοπάσει με τίποτα…

Στο επίκεντρο μιας «ανεβασμένης» πλατείας, όμορφο και προσεγμένο, σε νεοκλασικό του Τσίλερ. Ωραία cocktails κι εξαιρετικές ποικιλίες φρεσκο-καβουρδισμένου καφέ που μπορείς να αγοράσεις και για το σπίτι. Τραπεζάκια έξω.

Σοκολάτα 56 

Στο Σοκολάτα 56 θα απολαύσεις την καλύτερη σοκολάτα ρόφημα αφού φτιάχνεται με μία από τις  καλύτερες σοκολάτες του κόσμου, τη Valhrona.

Αλλά και όσους προσέχουν την σιλουέτα τους μπορείς να πάρεις κάτι πιο light, και να διαλέξεις ένα από τα δεκαπέντε ροφήματα που προσφέρει το κατάστημα και παρασκευάζονται από ιταλική σοκολάτα σε σκόνη. Τα σιρόπια είναι απαγορευμένα σε αυτό το μαγαζί Στον κατάλογο θα βρείς επίσης φυτικό τσάι, εκλεκτούς καφέδες, σπιτικά σνακ και γλυκάκια εκ των οποίων το ένα έχει πάντα ως βάση τη λατρεμένη σοκολάτα. 

Η διακόσμηση θα σε κάνει να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε κάποιο γαλλικό bistro όπου θα γεύεσαι την σοκολάτα σου υπό τα ακούσματα κλασσικής και έθνικ μουσικής ή ακόμη και ακούγοντας επιτυχίες του Μάνου Χατζιδάκι. Μην ξεχάσεις να αγοράσεις φεύγοντας μια πλάκα σοκολάτα Valhrona. 

Σοκολάτα 56, Ερμού 56 (εντός στοάς), 2102028201, 

                                       

 ΚΩΣΤΑ (ΤΑ ΣΟΥΒΛΑΚΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡ ΚΩΣΤΑ)

  Στη μεση της πλατειας παραδοσιακό σουβλατζιδικο από το 1946! Ανοιχτά μόνο καθημερινές από τις 12.00 μέχρι τις 17.00 και μόνο με καλαμάκι ή μπιφτέκι τυλιχτό ή μερίδα. Με ελαφρώς καυτερή κόκκινη σάλτσα και φρέσκια πατάτα.

Αν και τα σουβλάκια του είναι πολύ νόστιμα οι ποσότητες δεν έχουν καμία σχέση με τα σουβλάκια (πίτα σουβλάκι) της Θεσσαλονίκης

Περικυκλωμένη από τις Αιόλου, Κολοκοτρώνη, Καλαμιώτου και Αθηναΐδος, σε περιμένει η πιο φρέσκια πιάτσα της πόλης, όπου σχεδόν κάθε εβδομάδα εμφανίζεται και ένα καινούριο στέκι! 

Για socializing, cozy ατμόσφαιρα, χαλαρό περιβάλλον και πολλά ακόμη, μια από τις πιο νέες πιάτσες της πόλης, μια ανάσα από το Μοναστηράκι, σε περιμένει σχεδόν κάθε στιγμή του 24ώρου.

ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΙΟΛΟΥ...........................

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ''Ο ΒΥΡΩΝ''

ΑΙΟΛΟΥ 38

ΑΙΟΛΟΥ 38

Έτος: 1833-1839 Το τριώροφο κτίριο στη βορεινή γωνία της πλατείας Αγίας Ειρήνης με την οδό Αιόλου, οικοδομήθηκε κατά τη δεκαετία του 1830. Για έναν τουλάχιστον αιώνα λειτούργησε ως ξενοδοχείο, πιθανόν αρχικά υπό την επωνυμία "Η Ανατολή" (μαρτυρείται το 1854) και, από τα τέλη τουλάχιστον του 19ου αιώνα, ως "Βύρων" (μαρτυρείται το 1900, το 1920 και το 1930). Η αρχιτεκτονική του εκφράζει μια πρώιμη αυστηρή νεοκλασική άποψη, όπως σημειώνει και η Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, "με έμφαση στη δωρικότητα και την απλότητα".  Πιθανολογείται ότι φιλοξένησε τον Όθωνα κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα (τον Μάιο του 1833), ενώ για ένα διάστημα (μεταξύ των ετών 1839-1842) φέρεται ότι "εξενοδοχείτο" εκεί και το αστρονομικό και μετεωρολογικό παρατηρητήριο του Πανεπιστημίου, υπό τον καθηγητή των φυσικομαθηματικών Γεώργιο Βούρη (+1860), "προτού ο βαρώνος Σίνας κτίση το λαμπρόν κτίριον του Λόφου των Νυμφών".  Στο ισόγειο στέγασε κατά διαστήματα διάφορα εμπορικά καταστήματα (λ.χ., το 1900 καπνοπωλείο και υποδηματοπωλείο, το 1930 αρτοποιείο, υποδηματοπωλείο και κατάστημα γουναρικών, ενώ πιό πρόσφατα -το 1991- εμπορικά ενδυμάτων και φυτοφαρμάκων). Αν και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα κτίρια της οδού Αιόλου, αλλά και των νεωτέρων Αθηνών γενικότερα, δεν έχει αποκατασταθεί μέχρι στιγμής. Ενδεικτική Βιβλιογραφία: Κ. Η. Μπίρης, "Εις την Αιολικήν οδόν κατά το 1863", Αθηναϊκαί Μελέται 2/1939* Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996, σ. 130* Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, "Παλαιά ξενοδοχεία της Αθήνας: Μοναδικές κτιριολογικές περιγραφές", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 8.10.2000, σ. 8-12.

Πρόκειται για τριώροφο κτήριο της δεκαετίας το 1830.Εκεί στεγάσθηκε για τέσσερα χρόνια μέχρι το 1842 το Αστεροσκοπέιο.

ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ ΠΑΥΛΙΔΗΣ

Στην συμβολή των οδών Αιόλου και Βύσσης το 1841 ο Σπυρίδων Παυλίδης ίδρυσε το ''ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΟΠΟΙΕΙΩΝ'' που ήταν η αρχή της επιχείρισης ''Σοκολατοποιεία Παυλίδης''.

 Στην διαδρομή από πλατεία Αγ Ειρήνης για πλατεία Κοτζιά διακρίνουμε αρκετά νεοκλασικά κτήρια το πιο χαρακτηριστικά σημεία ενδιαφέροντος είναι το  είναι το ζαχαροπλαστείο ΚΡΙΝΟΣ (Το πρώτο φαρμακείο της Ελλάδας).

Το ιστορικό ζαχαροπλαστείο της Αιόλου όπου ο χρόνος έχει σταματήσει και η γεύση ξεχειλίζει, προσφέρει φρέσκους ζεστούς λουκουμάδες από τις 8.30 το πρωί και φημίζεται όχι μόνο για τις μικρές μπουκίτσες «παραδείσου» αλλά και για την τραγανή μπουγάτσα βουτύρου. Μια μερίδα λουκουμάδες κοστίζει 3,20€. Κρίνος Αιόλου 87

Εαν θέλετε να φάτε Φαλάφελ αυτο είναι το απόλυτο μέρος Αιόλου 51(προσέξτε μόνο οταν θα του πείτε να είναι καυτερό τις συνέπειες των λόγων σας)

Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα  οδός Αιόλου 52 & Μιλτιάδου 26

Έτος: 1840-1850

Το διώροφο κτίριο που βρίσκεται στη γωνία των οδών Αιόλου 52 και Μιλτιάδου 26, κτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Η άποψη που έχει εκφραστεί ότι χρονολογείται από το 1831, προσκρούει στο γεγονός ότι η διάνοιξη της οδού Αιόλου άρχισε μόλις το 1834. Είναι εντούτοις βέβαιο ότι πρόκειται για νεοκλασικό κτίριο της πρώτης περιόδου της ανοικοδόμησης των Αθηνών, επί της βασιλείας του Όθωνα. Σύμφωνα με την αρχιτέκτονα Ελένη Χατζησταματίου, που το αποτύπωσε το 1988, «χτίστηκε περίπου το 1850».

 Παλαιότερος ιδιοκτήτης της «διωρόφου οικίας μετά του υπ’ αυτήν μαγαζίου και οικοπέδου» βάσει των εγγραφών του υποθηκοφυλακείου, είναι ο γνωστός εκδότης Μιχαήλ Σαλίβερος, ο οποίος την πώλησε το 1903 στον Κυριάκο Μαλόβρουβα. Αρχικά, το υπόγειο και το ισόγειο του κτιρίου χρησιμοποιούνταν ως κατάστημα και ο όροφος ως κατοικία. Το 1903 εμφανίζεται ως μισθωτής της οικίας του ορόφου και του ισογείου ο Γ. Φιλαρετόκαλος. Περί το 1910 άλλαξε και η χρήση του ορόφου σε κατάστημα, και το καθένα από τα τρία επίπεδα διαμορφώθηκε ως ενιαίος χώρος, με την καταστροφή των διαχωριστικών εσωτερικών τοίχων. Επί μακρόν στο ισόγειο στεγαζόταν το κατάστημα παιδικών ειδών Τσόκα, (η φίρμα υπάρχει από το 1887, αλλά στη διεύθυνση αυτή εντοπίζεται για πρώτη φορά το 1920 και μαρτυρείται τουλάχιστον ώς το 1955). Το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. το 1985.

Το 1989 ο Κυριάκος Β. Μαλόβρουβας ανέθεσε στην Ε. Χατζησταματίου μελέτη αποκατάστασης, βάσει της οποίας εκδόθηκε πολεοδομική άδεια, η οποία προέβλεπε ενίσχυση του φέροντος οργανισμού, αποκατάσταση της εσωτερικής τοιχοποιϊας, και κατασκευή επτά ανοιγμάτων επί της Μιλτιάδου, προκειμένου να ακολουθηθεί η αντίστοιχη μορφή της όψης επί Αιόλου. Τελικώς, όμως, με την αναθεώρηση του 1991 διατηρήθηκαν τα τρία αψιδωτά ανοίγματα και η κεντρική είσοδος κλιμακοστασίου, και δεν υπήρξε επέμβαση στη λιθοδομή του κτιρίου. Μετά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης, στο ισόγειο στεγάστηκε καφενείο με την επιγραφή «1831», ενώ έγινε αλλαγή χρήσης του ορόφου από γραφείο σε κατάστημα.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

Αρχείο Πολεοδομίας Αθηνών, φάκελος οικοδομικής αδείας 1105/1989

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΓΟΥΡΔΑΣ

Οδός Αιόλου 61

          To τριώροφο κτίριο της Οδού Αιόλου 61, απέναντι από τον Ναό Της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα. Πιθανότατα ήδη από την ανέγερσή του, αλλά σε κάθε περίπτωση για περισσότερο από έναν αιώνα, στεγάζει αδιάκοπα την εμπορική φίρμα ‘‘Σγούρδας’’ (που υφίσταται από το 1870, αναφερόμενη ως κατάστημα σιδηρικών σκευών το 1900,ως σιδηροπωλείο-υαλοπωλείο το 1925 και στην συνέχεια ως ειδών οικιακής χρήσεως),επιδεικνύοντας αντοχή και σταθερότητα, σπάνια στην Αθηναϊκή αγορά. Κατά τη μακρά χρήση του, υπέστη πολλές επεμβάσεις, ιδίως στην πρόσοψη του ισογείου και του πρώτου ορόφου, οι οποίες αποκαταστάθηκαν εν μέρει στο πλαίσιο της πρόσφατης ανακαίνισής του.

ΑΙΟΛΟΥ 62

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας

στην οδό Αιόλου  είναι από τους ιστορικότερους ναούς της πόλης, αλλά και από τους πλέον ταλαιπωρημένους.Ο πρώτος, μέτριων διαστάσεων, ναός που κτίστηκε σε αυτή τη θέση το 1705 ήταν βασιλική με αντηρίδες στα πλάγια. Πήρε το όνομα αυτό επειδή η Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου του Αγίου Όρους βοήθησε αποφασιστικά στην ανέγερση του ναού.

Κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή το 1826 ο παλιός ναός καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά.

 Μόλις το 1832 ξεκίνησε η ανέγερση καινούριου ναού, στη θέση των ερειπίων του παλιού, που λίγα χρόνια μετά αποδείχτηκε ανεπαρκής λόγω του μικρού του μεγέθους .Από το 1846 ξεκίνησαν προσπάθειες και έρανοι για την ανέγερση νέου μεγαλύτερου και μεγαλοπρεπέστερου ναού. Οι προσπάθειες ξεκίνησαν με την αγορά γειτονικών οικοπέδων για να έχει άνεση ο ναός και μετά από πολλές αναβολές και πολλές δυσκολίες, οι εργασίες ανέγερσης άρχισαν το 1863.

 Τελικά ο ναός παραδόθηκε στους πιστούς ενορίτες το 1892 με τελευταίο επιβλέποντα τον Τσίλερ που φέρεται να έχει σχεδιάσει και το τέμπλο του ναού. Ο ναός αγιογραφήθηκε από τον Σπ Χατζηγιανόπουλο και η εσωτερική διακόσμηση απο τους κοσμηματογράφους Β.Κώττα και Α.Πέττα  


συνεχίζοντας δεν ξέρεις ποτέ τι μπορεί να σου συμβεί   

ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΣΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΙΣ ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΟΧΙ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΖΩΗ

 ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟ  ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Άνοιξε το 1835 το ζαχαροπλαστείο του ΛΕΡΙΟΥ. Η φήμη του επλήγη ανεπανόρθωτα όταν ανέλαβε την παρασκευή παγωτών για τον Αντιβασιλέα Άρμανσπεργκ.Η κατάχρηση χρωστικών ουσιών είχε ως αποτέλεσμα την τροφική δηλητηρίαση των παρευρισκομένων.

ΝΑΟΣ ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
ΑΙΟΛΟΥ 62

κατασκευασμένος στην οθωμανική περίοδο

οδός Αιόλου 77 

Ομβρελλοποιείο Τσιμωνίδη-Τσολάκη  οδός Αιόλου 77 & Ευριπίδου Έτος: 1850 Το διώροφο νεοκλασικό κτίριο που βρίσκεται στη βορειοδυτική γωνία των οδών Αιόλου και Ευριπίδου, οικοδομήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Ήδη από το 1877 εγκαταστάθηκε εκεί το «αρχαιότερον εν Ελλάδι Μέγα Εργοστάσιο Ομβρελλών» του Ζήση Τσιμωνίδη, ενώ το 1914 η φίρμα αναφέρει τους Β. Τσιμωνίδη και Αλέξανδρο Αναστασιάδη. Μέχρι την περίοδο εκείνη (τουλάχιστον) το κτίριο έφερε αγάλματα στη στέψη, ενώ υψωνόταν και βιομηχανική καμινάδα στο άκρο προς την οδό Ευριπίδου. Το 1923 η επιχείρηση είχε περιέλθει στον Αναστασιάδη και τον συνέταιρό του Α. Θεοφίλου, ενώ το 1930 εμφανίζεται πλέον μόνον ο Αναστασιάδης (πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου το 1927 και γερουσιαστής). Αργότερα το εργοστάσιο περιήλθε στον Α. Τσολάκη, η οικογένεια του οποίου είχε παλαιότερα (1900) στον Βόλο και αργότερα (1908-1930) στην Αθήνα ανταγωνιστικό ομβρελλοποιείο σε παρακείμενο κτίριο (Αιόλου 70). Ας σημειωθεί ότι και το τρίτο ομβρελλοποιείο της εποχής εκείνης (1925), του Δ. Δημόπουλου, βρισκόταν επίσης στην ίδια περιοχή (Αιόλου 89).  Επί της Αιόλου 77, από το 1908 και μέχρι τουλάχιστον τα τέλη της δεκαετίας του 1950, στεγαζόταν, πλην του ομβρελλοποιείου, και το κατάστημα οικιακών σκευών Παπαθανασίου (οικογενειακή επιχείρηση του κατοπινού προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και υφυπουργού Ιωάννη Παπαθανασίου). Από πλευράς ιδιοκτησίας το κτίριο ανήκε στον Άγγελο Ηλιάδη, ο οποίος με τη διαθήκη του όρισε όπως τα ακίνητά του διανεμηθούν με κλήρωση στο Θεραπευτικό Ίδρυμα «Ευαγγελισμός» και τα Ορφανοτροφεία «Αμαλίειον» και «Χατζηκώστα». Βάσει της κλήρωσης που έλαβε χώρα το 1904, το κτίριο περιήλθε στον «Ευαγγελισμό», στην ιδιοκτησία του οποίου και παραμένει έκτοτε. Κηρύχθηκε διατηρητέο με απόφαση του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. το 1985.  Το 1996 πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης και αφαιρέθηκε η μέχρι τότε διατηρούμενη επιγραφή «Εργοστάσιον Ομβρελλών». Έκτοτε εγκαταστάθηκαν στο ισόγειο επί μεν της γωνίας με την Ευριπίδου το ζαχαροπλαστείο-αρτοποιείο Διαγκελάκη, δίπλα δε από αυτό (και στον όροφο) το καφεστιατόριο «Διώροφο». Ενδεικτική Βιβλιογραφία:  Χρήστος Πανάγος, "Αιόλου, η εμπορική οδός της Αθήνας", Καθημερινή 21.9.1997. οδός Αιόλου 80

Εμπορική Τράπεζα οδός Αιόλου 80 & Σοφοκλέους 11
Έτος: 1955-1959

Το μέγαρο της Εμπορικής Τράπεζας στη γωνία των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1955-1959, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη (1992-1969), απόφοιτου της γερμανικής σχολής του Berlin-Charlottenburg. Το συγκεκριμένο κτίριο, που ανακαινίστηκε πρόσφατα, βρίσκεται μέσα στο πνεύμα ενός απλοποιημένου φονξιοναλιστικού κλασικισμού.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

Β. Κρεμμυδάς (επιμ.), Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος: ένα χρονικό, Αθήνα 2002* Αρχείο Πολεοδομίας Αθηνών, φάκελοι οικοδομικών αδειών 675/1955, 961/1955 και 1255/1955.

Αιόλου και Σοφοκλέους

 ΚΤΗΡΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ

 οδός Αιόλου 86 (1845-1899)

Στη θέση του κεντρικού κτιρίου της Εθνικής Τραπέζης, επί της οδού Αιόλου, υπήρχαν κατά τον 19ο αιώνα δύο χωριστά διώροφα κτίρια, οικοδομημένα κατά τη δεκαετία του 1840. Αριστερά βρισκόταν η οικία Δομνάνδου, η οποία αγοράστηκε το 1845 από τον Γεώργιο Σταύρου και στέγασε το πρώτο τραπεζικό κατάστημα της απελευθερωμένης Ελλάδας. 

Δεξιά βρισκόταν το ξενοδοχείο "Αγγλία" του επιχειρηματία Φραγκίσκου Φεράλδη, το οποίο αγοράστηκε με τη σειρά του μια δεκαετία αργότερα, με την επέκταση των εργασιών της τράπεζας. Τα δύο κτίρια διέθεταν τον ίδιο αριθμό ορόφων και το ίδιο ύψος, ώστε το 1899-1900 ενοποιήθηκαν με σχετική ευκολία, προκειμένου να αποτελέσουν, πλήρως ανακαινισμένα και με νέα εξωτερική διαμόρφωση σε νεοκλασικό ύφος, το ενιαίο μέγαρο που γνωρίζουμε σήμερα.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 
Κ. Η. Μπίρης, "Εις την Αιολικήν οδόν κατά το 1863", Αθηναϊκαί Μελέται 2/1939* Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996, σ. 164.

Με θέα το Δημαρχείο Αθηνών και ακριβώς στην καρδιά του κέντρου βασιλεύει αγέρωχο και επιβλητικό το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος. Περπατώντας στην πλατεία Κοτζιά ίσως το έχεις προσπεράσει βιαστικά και δεν του έχεις δώσει την προσοχή που του αξίζει. Ωστόσο πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της Αθήνας με μια σπάνια ομορφιά και αρχιτεκτονική που σε ταξιδεύουν σε άλλες εποχές. Διαθέτει όλα τα μέσα για να σου πει «Επ εδώ είμαι! Για μπες μέσα να με εξερευνήσεις!»

Όταν μπαίνεις μέσα μόνο τράπεζα δε σου θυμίζει. Αισθάνεσαι μικρό δέος καθώς ανεβαίνεις την εντυπωσιακή σκάλα με τους πίνακες και τα διάφορα γλυπτά να σε κοιτάνε νοσταλγικά και απειλητικά ταυτόχρονα. Κι εκεί που αναρωτιέσαι αν είναι άραγε δωρικός ή ιωνικός ο ρυθμός του κτιρίου, σου έρχονται μια μία οι πληροφορίες:

Δεν είναι καθόλου τυχαία η ανάθεση της οικοδόμησής του στον γνωστό αρχιτέκτονα Ernst Ziller, το μαγικό ταλέντο του οποίου υπογράφει πολλά κτίρια-διαμάντια της Αθήνας (Προεδρικό Μέγαρο, Εθνικό Θέατρο, Χημείο Αθηνών).

Διακρίνεται για τις πολυεδρικές του επιφάνειες, την έγχρωμη και γλυπτή διακόσμηση, τις πλούσιες επιστέψεις και τις ευθύγραμμες κορνίζες. Οι τέσσερις γωνιαίοι πυργίσκοι, το κομψό κεντρικό αίθριο στο ισόγειο, οι διακοσμητικές Καρυάτιδες και τα κυκλικά μετάλλια με τις κεφαλές του Ερμή είναι αυτό που λέμε τα highlights της αρχιτεκτονικής του.

Στην εποχή του, τότε που η νεαρή πρωτεύουσα Αθήνα αριθμούσε 50.000 κατοίκους, επρόκειτο για το μεγαλύτερο αθηναϊκό ιδιωτικό κτίριο και η ανέγερσή του κόστισε το υπέρογκο ποσό των 1.000.000 δραχμών. Λειτούργησε αρχικά ως ξενοδοχείο, το λεγόμενο Grand Hotel d' Athènes με σκοπό να φιλοξενεί Έλληνες από το εξωτερικό, που επισκέπτονταν την Αθήνα. Το 1881 στεγάστηκε εκεί για μικρό διάστημα το Χρηματιστήριο Αθηνών και αργότερα η Αθηναϊκή Λέσχη (1888-1894).

Μετά το θάνατο του Βασιλείου Μελά στο Παρίσι το 1881, το μέγαρο κληροδοτήθηκε στο ίδρυμα «Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά» που συνεχίζει μέχρι και σήμερα τη λειτουργία του με σκοπό την ίδρυση και συντήρηση νηπιαγωγείων. Μεταξύ των ετών 1900-1973 στεγάστηκε εκεί το κεντρικό Ταχυδρομείο Αθηνών.

Στα ταραγμένα χρόνια του 1940 θα εγκατασταθούν εκεί η Υπηρεσία Λογοκρισίας, διάφορες στρατιωτικές υπηρεσίες και η Αγγλική Υπηρεσία Διαβιβάσεων ενώ στην Κατοχή το κτίριο θα επιταχθεί για να εγκατασταθούν εκεί γερμανικές υπηρεσίες. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου στο Μέγαρο ήταν στρατωνισμένη η αγγλική φρουρά.

Το 1974 το Μέγαρο Μελά κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο των νεώτερων χρόνων και από το 1979 μισθώθηκε και στεγάζει Υπηρεσίες της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος.

Μεταξύ των ετών 1983-1988 επιχειρήθηκε η αποκατάσταση του κτιρίου με βάση τη μελέτη του αρχιτέκτονα Διονύση Βλαχόπουλου. Η νέα διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της στις αρχές του 1996, αποφάσισε την ανέγερση του νέου κτιρίου της Τράπεζας ακριβώς δίπλα από το κεντρικό κτίριο της πλατείας Κοτζιά, στη συμβολή των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους.

Σήμερα διατηρεί την επιβλητικότητά του ομορφαίνοντας με τον πιο ξεχωριστό τρόπο την πολύπαθη περιοχή του κέντρου της Αθήνας που λατρεύουμε να μισούμε.