ΟΔΟΣ ΑΘΗΝΑΣ
ΟΔΟΣ ΑΘΗΝΑΣ
Μετά τη μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα,η Αθηνάς διαμορφώθηκε ως δρόμος παζάρι των εμπορευμάτων πού έφταναν από την επαρχία ή το εξωτερικό για να τροφοδοτήσουν τους κατοίκους της νέας πρωτεύουσας .Έτσι έγινε ο ''δρόμος των εμπόρων'' που τα σπίτια τους ήταν συνήθως στον πρώτο όροφο και τα μαγαζιά τους στο ισόγειο.Πολλοί έμποροι εγκαταστάθηκαν εκεί,προσλαμβάνοντας γνωστούς αρχιτέκτονες για να σχεδιάσουν και να οικοδομήσουν μεγαλοπρεπή κτίρια πολλά εκ των οποίων σώζονται ως και σήμερα .
Το 1834 κατοικημένο ήταν το τμήμα της από το Μοναστηράκι μέχρι και την οδό Ευριπίδου,στα όρια δηλαδή της παλαιάς πόλης
Από τα σημαντικότερα κτήρια ήταν:
το κατεδαφισμένο σήμερα Βαρβάκειο Λύκειο(1857)
το Δημαρχείο(1874)
και η Κεντρική Αγορά (1878-1886)
οι δύο μεταβυζαντινές εκκλησίες οι οποίες κατεδαφίστηκαν την δεκαετία του 1870 για λόγους ρυμοτομικούς
η Αγία Μαύρα(μεταξύ των οδών Βύσης και Καϊρη)
και η Παναγία Μπάρμπαρη (κοντά στην προηγούμενη)
Ένα χαρακτηριστικό της οδού Αθηνάς που ονομαζόταν άλλοτε και ''Οδός των θαυμάτων'',ήταν ότι εμφανίζονταν εκεί και θεραπευτές που πουλούσαν με την βοήθεια αβανταδόρων, παράδοξα σκευάσματα υπαίθριοι οδοντίατροι που δρούσαν επιτόπου,αθλητές και χειροδύναμοι που πραγματοποιούσαν εντυπωσιακά κατορθώματα και οι άλλοι που επεδείκνυαν "τέρατα της φύσεως" (για αυτό και η Αθηνάς είχε την επωνυμία η "Οδός των τεράτων"
ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΥ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΘΗΝΑΣ
ΕΔΩ
Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα
Περιοχή: οδός Αθηνάς 4
Έτος: 1850
Περιγραφή:
Το απέριττο αυτό διώροφο κτίριο της οδού Αθηνάς 4, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Με την αετωματική στέψη, τη διάταξη των ανοιγμάτων και τις παραστάδες με τα κορινθιακά κιονόκρανα, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του Αθηναϊκού κλασικισμού.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11* Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 122.
ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΥ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΘΗΝΑΣ
ΕΔΩ
Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα
Περιοχή: οδός Αθηνάς 4
Έτος: 1850
Περιγραφή:
Το απέριττο αυτό διώροφο κτίριο της οδού Αθηνάς 4, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Με την αετωματική στέψη, τη διάταξη των ανοιγμάτων και τις παραστάδες με τα κορινθιακά κιονόκρανα, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του Αθηναϊκού κλασικισμού.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11* Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 122.
Διώροφο κτίριο Art Nouveau
Περιοχή: οδός Αθηνάς 8 & Αγίας Ειρήνης
Έτος: 1900-1930
Περιγραφή:
Το διώροφο αυτό κτίριο στη γωνία των οδών Αθηνάς και Αγίας Ειρήνης οικοδομήθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα Art Nouveau, σε συνδυασμό με κλασικίζοντα στοιχεία.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 122.
Εκλεκτικιστικό διώροφο κτίριο
Περιοχή: οδός Αθηνάς 16 & Βορέως 17
Έτος: 1900
Περιγραφή:
Το εκλεκτικιστικό κτίριο στη γωνία των οδών Αθηνάς και Βορέως, οικοδομήθηκε στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ο αιώνα και χαρακτηρίζεται από τη διακόσμηση μέσα στο πνεύμα του Γαλλικού Second Empire. Τα κιγκλιδώματα των μπαλκονιών, ωστόσο, αναπαράγουν τα διαδεδομένα από τον Ziller μοτίβα. Σήμερα, ανακαινισμένο, στεγάζει υποκατάστημα της Alpha Bank.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα
Περιοχή: οδός Αθηνάς 8 & Αγίας Ειρήνης
Έτος: 1900-1930
Περιγραφή:
Το διώροφο αυτό κτίριο στη γωνία των οδών Αθηνάς και Αγίας Ειρήνης οικοδομήθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα Art Nouveau, σε συνδυασμό με κλασικίζοντα στοιχεία.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 122.
Εκλεκτικιστικό διώροφο κτίριο
Περιοχή: οδός Αθηνάς 16 & Βορέως 17
Έτος: 1900
Περιγραφή:
Το εκλεκτικιστικό κτίριο στη γωνία των οδών Αθηνάς και Βορέως, οικοδομήθηκε στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ο αιώνα και χαρακτηρίζεται από τη διακόσμηση μέσα στο πνεύμα του Γαλλικού Second Empire. Τα κιγκλιδώματα των μπαλκονιών, ωστόσο, αναπαράγουν τα διαδεδομένα από τον Ziller μοτίβα. Σήμερα, ανακαινισμένο, στεγάζει υποκατάστημα της Alpha Bank.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
Περιοχή: οδός Αθηνάς 32
Έτος: 1900
Περιγραφή:
Το διώροφο αυτό κτίριο της οδού Αθηνάς 32, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ό αιώνα. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του όψιμου κλασικισμού. Η κόγχη στο μέσον της πρόσοψης του ορόφου, φιλοξενούσε πιθανότατα κάποιο διακοσμητικό γλυπτό.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Σ. Β. Σκοπελίτης, Νεοκλασικά σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά, Αθήνα 1η έκδ. 1975, 2η έκδ. 1981* Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
Νεοκλασική διώροφη κατοικία με καταστήματα
Περιοχή: οδός Αθηνάς 33
Έτος: 1900
Περιγραφή:
Το διώροφο αυτό κτίριο της οδού Αθηνάς 33, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ό αιώνα και αποτελεί αξιόλογο δείγμα του όψιμου κλασικισμού.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
Ξενοδοχείο "Βενετία"
Περιοχή: οδός Αθηνάς 40 & Ευριπίδου
Περιγραφή:
Το τριώροφο ξενοδοχείο «Βενετία» που δεσπόζει στη γωνία των οδών Αθηνάς και Ευριπίδου, οικοδομήθηκε κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ακμής του αθηναϊκού κλασικισμού. Σήμερα καταρρέει εγκαταλελειμένο.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 22-24* Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
Βαρβάκειος Αγορά
Περιοχή: οδός Αθηνάς 42
Έτος: 1878-1886
Περιγραφή:
Το συγκρότημα της Δημοτικής Αγοράς άρχισε να οικοδομείται από τον Δήμο Αθηναίων με βραδείς ρυθμούς το έτος 1878, στον χώρο ανατολικά του Βαρβακείου. Μεσολάβησε ωστόσο η πυρκαγιά της 8-9 Αυγούστου 1884 που κατέκαυσε τις παράγκες της παλαιότερης Αγοράς (της περιόδου της Τουρκοκρατίας) που λειτουργούσε ακόμη τότε στα ανατολικά της Βιβλιοθήκης του Αδριανού και, κατόπιν αυτού, επιταχύνθηκαν οι εργασίες στην οδό Αθηνάς και η Νέα Αγορά αποπερατώθηκε το έτος 1886. Έκτοτε λειτουργεί αδιάκοπα, στεγάζοντας μεγάλο αριθμό καταστημάτων τροφίμων, ενώ ανακαινίστηκε σταδιακά μεταξύ των ετών 1979-1996, από τον Δήμο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996, σ. 202* Έλενα Χατζηιωάννου, "Η Δημοτική Αγορά γίνεται εκατό χρονών", Το Βήμα, 2.3.1986.
Οικία Α. Κατσανδρή
Έτος: 1878
Περιγραφή:
Το απλό αυτό διώροφο κτίριο της οδού Αθηνάς 51, με κατοικία στον όροφο και καταστήματα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε το έτος 1878, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923). Οι είσοδοι του ισογείου χωρίζονται με πεσσούς δωρικού ρυθμού. Όπως διακρίνεται και από τη φωτογραφία της δεκαετίας του 1960, τα παράθυρα του ορόφου έφεραν νεοκλασικά αετώματα, τα οποία αφαιρέθηκαν κατά την "επισκευή" του στη συνέχεια.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών (επιμ. Ι. Δημακόπουλος), Ανθολογία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής: Η κατοικία στην Ελλάδα από το 15ο στον 20ο αιώνα, Αθήνα 1981* Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-1188* Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006.
Κτίριο Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.)
Περιοχή: οδός Αθηνάς 56 & Λυκούργου
Έτος: 1920
Περιγραφή:
Το κτίριο γραφείων στη γωνία των οδών Αθηνάς και Λυκούργου, οικοδομήθηκε το 1920, για λογαριασμό του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Βασίλειου Κουρεμένου (1875-1957), απόφοιτου της γαλλικής Ecole des Beaux-Arts, και οπαδού μιας "ρασιοναλιστικής κάθαρσης" του κλασικισμού, με στόχο την "εναρμόνησή του με τις νέες λειτουργικές και κατασκευαστικές συνθήκες", χωρίς, ωστόσο, να χαθεί η αισθητική του. Το έργο του εμφανίζει παράλληλα στοιχεία αναζήτησης της "ελληνικότητας", όπως στην περίπτωση αυτή, όπου τα πήλινα διακοσμητικά στοιχεία (στην παράδοση του Ziller) συνδυάζονται με πολύχρωμα μάρμαρα και με τις ψηφιδωτές παραστάσεις αρχαιοελληνικού περιεχομένου (ανάλογες συναντάμε και σε άλλα του έργα, όπως λ.χ. στη λεγόμενη "Μικρή Πολυκατοικία" της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου 17). Η εκτίμηση του Μάνου Μπίρη είναι ότι πρόκειται για προσθήκη σε προϋπάρχον νεοκλασικό κτίριο.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 165-166* Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11.
ενοδοχείο "Ολυμπιάς"
Περιοχή: οδός Αθηνάς 57 & πλατεία Βαρβακείου
Έτος: 1921-1939
Περιγραφή:
Το πενταώροφο αυτό κτίριο της οδού Αθηνάς οικοδομήθηκε κατά τον Μεσοπόλεμο, και αρχικά στέγαζε το ξενοδοχείο "Ολυμπιάς". Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ενός μεταβατικού μοντερνισμού, σε αφαιρετικό μορφολογικό ύφος, διανθισμένο με νεοβυζαντινά στοιχεία (καμάρες και παραστάδες ανοιγμάτων).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11* Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 127.
Περιοχή: οδός Αθηνάς 57 & πλατεία Βαρβακείου
Έτος: 1921-1939
Περιγραφή:
Το πενταώροφο αυτό κτίριο της οδού Αθηνάς οικοδομήθηκε κατά τον Μεσοπόλεμο, και αρχικά στέγαζε το ξενοδοχείο "Ολυμπιάς". Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ενός μεταβατικού μοντερνισμού, σε αφαιρετικό μορφολογικό ύφος, διανθισμένο με νεοβυζαντινά στοιχεία (καμάρες και παραστάδες ανοιγμάτων).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Μ. Μπίρης, "Οδός Αθηνάς: Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία", Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 8-11* Ν. Χαρκιολάκης (επιμ.), Αποκατάσταση μνημείων-Αναβίωση ιστορικών κτιρίων στην Αττική, τόμος 3ος, Αθήνα 2006, σ. 127.
Ξενοδοχείο "Μέγας Αλέξανδρος"
Περιοχή: πλατεία Ομονοίας 19 & Αθηνάς
Έτος: 1889
Περιγραφή:
Το τετραώροφο ξενοδοχείο "Μέγας Αλέξανδρος", που δεσπόζει στη δυτική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε το έτος 1889, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα (ή Πάγκα). Η ανέγερσή του (μαζί με το δίδυμό του "Μπάγκειο", λίγο αργότερα) εγκαινίασε, κατά κάποιο τρόπο μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου με τις βαθυκόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες). Βασικό νέο στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη κεντρικού υαλοσκεπούς αιθρίου, πέριξ του οποίου αρθρώνονται το κτίριο και οι λειτουργίες του. Αρχικά ήταν τριώροφο, με αγάλματα στη στέψη, τα οποία αφαιρέθηκαν όταν προστέθηκε ο τέταρτος όροφος (μετά το 1920), ενώ για ένα διάστημα, στις αρχές του 20ού αιώνα, είχε αποκτήσει και παράρτημα σε άλλο κτίριο της πλατείας. Όπως και τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής της Ομόνοιας, παρήκμασε μεταπολεμικά (το συγκεκριμένο λειτουργούσε πάντως ακόμη κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ το ομώνυμο καφενείο-γαλακτοπωλείο του ώς τα τέλη του 20ού αιώνα). Πρόσφατα ανακαινίστηκε.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996* Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 125-128* Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 22-24.
Ξενοδοχείο "Μπάγκειον"
Περιοχή: πλατεία Ομονοίας 18 & Αθηνάς
Έτος: 1890-1894
Περιγραφή:
Το τετραώροφο ξενοδοχείο "Μπάγκειον" (αναφερόμενο σε παλαιότερες επιγραφές και ως "Πάγκειον"), που δεσπόζει στην ανατολική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1890-1894, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα (ή Πάγκα). Στο σημείο εκείνο προϋπήρχε οικία, στην οποία διέμενε η οικογένεια του Χαρίλαου Τρικούπη, μέχρι το 1883. Η ανέγερσή του "Μπαγκείου" (μαζί με το δίδυμό του "Μέγας Αλέξανδρος", λίγο νωρίτερα) εγκαινίασε, κατά κάποιο τρόπο μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου με τις κόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες). Βασικό νέο στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη κεντρικού υαλοσκεπούς αιθρίου, πέριξ του οποίου αρθρώνονται το κτίριο και οι λειτουργίες του. Αρχικά ήταν τριώροφο και ο τέταρτος όροφος προστέθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, εποχή κατά την οποία είχε αποκτήσει και παράρτημα στο διαγωνίως απέναντι κτίριο της πλατείας (στη γωνία με την οδό Γ' Σεπτεμβρίου, επάνω από το ζυθοπωλείο Ζαχαράτου-Καπερώνη). Σε αντίθεση με τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής της Ομόνοιας, που παρήκμασαν μεταπολεμικά, το "Μπάγκειον" παρουσίασε μια αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, καθώς λειτουργούσε ακόμη τουλάχιστον μέχρι το 1969 (ως Γ' κατηγορίας). Πρόσφατα ανακαινίστηκε.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996* Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 125-128* Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 22-24
Έτος: 1889
Περιγραφή:
Το τετραώροφο ξενοδοχείο "Μέγας Αλέξανδρος", που δεσπόζει στη δυτική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε το έτος 1889, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα (ή Πάγκα). Η ανέγερσή του (μαζί με το δίδυμό του "Μπάγκειο", λίγο αργότερα) εγκαινίασε, κατά κάποιο τρόπο μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου με τις βαθυκόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες). Βασικό νέο στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη κεντρικού υαλοσκεπούς αιθρίου, πέριξ του οποίου αρθρώνονται το κτίριο και οι λειτουργίες του. Αρχικά ήταν τριώροφο, με αγάλματα στη στέψη, τα οποία αφαιρέθηκαν όταν προστέθηκε ο τέταρτος όροφος (μετά το 1920), ενώ για ένα διάστημα, στις αρχές του 20ού αιώνα, είχε αποκτήσει και παράρτημα σε άλλο κτίριο της πλατείας. Όπως και τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής της Ομόνοιας, παρήκμασε μεταπολεμικά (το συγκεκριμένο λειτουργούσε πάντως ακόμη κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ το ομώνυμο καφενείο-γαλακτοπωλείο του ώς τα τέλη του 20ού αιώνα). Πρόσφατα ανακαινίστηκε.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996* Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 125-128* Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 22-24.
Ξενοδοχείο "Μπάγκειον"
Περιοχή: πλατεία Ομονοίας 18 & Αθηνάς
Έτος: 1890-1894
Περιγραφή:
Το τετραώροφο ξενοδοχείο "Μπάγκειον" (αναφερόμενο σε παλαιότερες επιγραφές και ως "Πάγκειον"), που δεσπόζει στην ανατολική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1890-1894, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller (1837-1923), κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα (ή Πάγκα). Στο σημείο εκείνο προϋπήρχε οικία, στην οποία διέμενε η οικογένεια του Χαρίλαου Τρικούπη, μέχρι το 1883. Η ανέγερσή του "Μπαγκείου" (μαζί με το δίδυμό του "Μέγας Αλέξανδρος", λίγο νωρίτερα) εγκαινίασε, κατά κάποιο τρόπο μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από πλευράς μεγέθους, εσωτερικής διάταξης και εξωτερικής μορφής (χαρακτηριστική η διακόσμηση της ζώνης του τελευταίου ορόφου με τις κόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες). Βασικό νέο στοιχείο αποτελεί η ύπαρξη κεντρικού υαλοσκεπούς αιθρίου, πέριξ του οποίου αρθρώνονται το κτίριο και οι λειτουργίες του. Αρχικά ήταν τριώροφο και ο τέταρτος όροφος προστέθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, εποχή κατά την οποία είχε αποκτήσει και παράρτημα στο διαγωνίως απέναντι κτίριο της πλατείας (στη γωνία με την οδό Γ' Σεπτεμβρίου, επάνω από το ζυθοπωλείο Ζαχαράτου-Καπερώνη). Σε αντίθεση με τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής της Ομόνοιας, που παρήκμασαν μεταπολεμικά, το "Μπάγκειον" παρουσίασε μια αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, καθώς λειτουργούσε ακόμη τουλάχιστον μέχρι το 1969 (ως Γ' κατηγορίας). Πρόσφατα ανακαινίστηκε.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Κ. Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 1η έκδ. 1966, 3η έκδ. 1996* Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984, σ. 125-128* Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», Καθημερινή/Επτά Ημέρες, 17.6.2001, σ. 22-24
BLOG ACTION (Σάββατο, 22 Μαΐου 2010)
ΤΑ ΜΩΒ ΣΥΝΝΕΦΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΘΗΝΑΣ
Και στις δυο πλευρές της οδού Αθηνάς τα δέντρα ανθισμένα
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δεν θυμάμαι να έχω μείνει στην Αθήνα κανένα Σαββατοκύριακο του Μάη, πόσο μάλιστα το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος καθότι οι δημοσιογράφοι ως «πνευματικοί άνθρωποι» δεν πηγαίναμε στη δουλειά την Κυριακή απόγευμα κι έτσι κερδίζαμε μια ημέρα αργίας…
Πάει καιρός όμως που έλειψε αυτό το άγχος και καθώς έχω αφήσει το «πνεύμα» μου στον αυτόματο -όπως κάνω και με τις φωτογραφικές μηχανές και άλλα εργαλεία- να ρυθμίζει αυτό πότε θα πετάξει και πότε θα κουρνιάσει σε κανένα όμορφο τόπο ούτε καν έδωσα σημασία στο εορταστικό τριήμερο και στα ταξίδια που θα μπορούσα να κάνω κι έμεινα στην Αθήνα.
Έτσι είπα να κάνω και μια βόλτα στην πόλη να δοκιμάσω μια καινούργια, μεγάλη φωτογραφική μηχανή με πολλές δυνατότητες (τις οποίες άφησα να ψάξω μια άλλη φορά) και κατηφόρισα προς Ομόνοια όπου ελάχιστος κόσμος κυκλοφορούσε. Ούτε ο γνωστός κόσμος που ζει και κινείται εκεί πέρα φαίνονταν, ούτε οι δεκάδες αλλοδαποί ήταν εκεί, ούτε μικροπωλητές – κανένας, τίποτα…
Φυσικά δεν είχα σκοπό να φωτογραφίσω ανθρώπους εκεί κάτω, ούτε ποτέ το συνηθίζω, αλλά όλο και κάποιο στιγμιότυπο θα ξεφύτρωνε κι έτσι θα έβρισκα ένα θεματάκι για σήμερα που πολύ επιθυμούσα να εγκαινιάσω την καινούργια μηχανή η οποία παρεπιπτόντως δεν είναι εύχρηστη όσο η μικρή Cannon G9 για φωτογραφίες του δρόμου.
Δεν έβγαινε από πουθενά λοιπόν θέμα και πήρα να βαδίσω την οδό Αθηνάς όπου στις 3 το μεσημέρι η κίνηση ήταν ελάχιστη. Τότε είδα πως ο ουρανός στο βάθος αυτού του παρεξηγημένου δρόμου ήταν μέσα σε ένα μωβ σύννεφο από τα λουλούδια των δέντρων που αν δε κάνω λάθος πρέπει να λέγονται πιπεριές* και άρχισα να τις πλησιάζω και να τις φωτογραφίζω.
Στον τοίχο του ξενοδοχείου (,...) γράφουν με μελαγχολικό τόνο...
Η φωτογράφηση αυτών δέντρων που μοσχοβολούσαν από τα λουλούδια που έπεφταν σαν μεγάλες μωβ νιφάδες χιονιού στα άδεια πεζοδρόμια δεν ήταν και εύκολη δουλειά καθώς ο ουρανός σήμερα ήταν ντυμένος στα σκούρα και τα ανθισμένα κλαριά ούτε καν «έγραφαν» στην εικόνα. Έπρεπε να εστιάσω εκεί που τα δέντρα είχαν ως φόντο κάποιους τοίχους από τα κοντινά τους κτίρια και ομολογώ πως έκανα μια σπουδαία δουλειά καθώς τα κτίρια της οδού Αθηνάς διαθέτουν μεγάλη ποικιλία ύφους και ειδικά όταν αυτά είναι κάποια ερειπωμένα ή ανακαινισμένα νεοκλασσικά.
Στα ερειπωμένα κτίρια της πλατείας Αγίας Ειρήνης έχουν άλλο ύφος
Οπωσδήποτε σε ένα διατηρημένο νεοκλασικό η εικόνα είναι διαφορετική...
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δεν θυμάμαι να έχω μείνει στην Αθήνα κανένα Σαββατοκύριακο του Μάη, πόσο μάλιστα το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος καθότι οι δημοσιογράφοι ως «πνευματικοί άνθρωποι» δεν πηγαίναμε στη δουλειά την Κυριακή απόγευμα κι έτσι κερδίζαμε μια ημέρα αργίας…
Πάει καιρός όμως που έλειψε αυτό το άγχος και καθώς έχω αφήσει το «πνεύμα» μου στον αυτόματο -όπως κάνω και με τις φωτογραφικές μηχανές και άλλα εργαλεία- να ρυθμίζει αυτό πότε θα πετάξει και πότε θα κουρνιάσει σε κανένα όμορφο τόπο ούτε καν έδωσα σημασία στο εορταστικό τριήμερο και στα ταξίδια που θα μπορούσα να κάνω κι έμεινα στην Αθήνα.
Έτσι είπα να κάνω και μια βόλτα στην πόλη να δοκιμάσω μια καινούργια, μεγάλη φωτογραφική μηχανή με πολλές δυνατότητες (τις οποίες άφησα να ψάξω μια άλλη φορά) και κατηφόρισα προς Ομόνοια όπου ελάχιστος κόσμος κυκλοφορούσε. Ούτε ο γνωστός κόσμος που ζει και κινείται εκεί πέρα φαίνονταν, ούτε οι δεκάδες αλλοδαποί ήταν εκεί, ούτε μικροπωλητές – κανένας, τίποτα…
Φυσικά δεν είχα σκοπό να φωτογραφίσω ανθρώπους εκεί κάτω, ούτε ποτέ το συνηθίζω, αλλά όλο και κάποιο στιγμιότυπο θα ξεφύτρωνε κι έτσι θα έβρισκα ένα θεματάκι για σήμερα που πολύ επιθυμούσα να εγκαινιάσω την καινούργια μηχανή η οποία παρεπιπτόντως δεν είναι εύχρηστη όσο η μικρή Cannon G9 για φωτογραφίες του δρόμου.
Δεν έβγαινε από πουθενά λοιπόν θέμα και πήρα να βαδίσω την οδό Αθηνάς όπου στις 3 το μεσημέρι η κίνηση ήταν ελάχιστη. Τότε είδα πως ο ουρανός στο βάθος αυτού του παρεξηγημένου δρόμου ήταν μέσα σε ένα μωβ σύννεφο από τα λουλούδια των δέντρων που αν δε κάνω λάθος πρέπει να λέγονται πιπεριές* και άρχισα να τις πλησιάζω και να τις φωτογραφίζω.
Η φωτογράφηση αυτών δέντρων που μοσχοβολούσαν από τα λουλούδια που έπεφταν σαν μεγάλες μωβ νιφάδες χιονιού στα άδεια πεζοδρόμια δεν ήταν και εύκολη δουλειά καθώς ο ουρανός σήμερα ήταν ντυμένος στα σκούρα και τα ανθισμένα κλαριά ούτε καν «έγραφαν» στην εικόνα. Έπρεπε να εστιάσω εκεί που τα δέντρα είχαν ως φόντο κάποιους τοίχους από τα κοντινά τους κτίρια και ομολογώ πως έκανα μια σπουδαία δουλειά καθώς τα κτίρια της οδού Αθηνάς διαθέτουν μεγάλη ποικιλία ύφους και ειδικά όταν αυτά είναι κάποια ερειπωμένα ή ανακαινισμένα νεοκλασσικά.
ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 13/8/2011
Η αιώνια γοητεία της οδού Αθηνάς
Του Ηλία Μαγκλινη
Η πρώτη μου ανάμνηση από την οδό Αθηνάς έρχεται από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70. Η πελώρια αφίσα της Pan Sic, η κρεαταγορά, φωνές και άνθρωποι, κι ένα υγρό γκρι, σαν στάχτη μέσα σε βρεγμένο σταχτοδοχείο, απλωμένο πάνω απ' όλους. Χρόνια μετά, διάβασα ότι όταν κατασκευαζόταν ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, οι Αθηναίοι δεν τολμούσαν να επιβιβαστούν στους συρμούς που διέσχιζαν τις υπόγειες γραμμές, κάτω ακριβώς από την Αθηνάς. Η κυβέρνηση χρειάστηκε να στείλει ένα σύνταγμα ιππικού να παρελάσει επί του δρόμου που συνδέει την Ομόνοια με το Μοναστηράκι για να αποδείξει ότι το έδαφος είναι ανθεκτικό και δεν θα καταρρεύσει θάβοντας όσους βρίσκονται στο υπόγειο τρένο. Το κόλπο έπιασε.
Η δική μου Αθήνα
Ομολογώ ότι δεν μπορούσα να συνδυάσω στο μυαλό μου το σύνταγμα του ιππικού με τις μαρκίζες των ύποπτων σινεμά που υπήρχαν στην Αθηνάς στις μέρες μου. Η ρομαντική εποχή των στρατιωτικών ιππέων με τα ξίφη απείχε έτη φωτός από τη δική μου Αθηνάς. Τη δική μου Αθήνα. Απείχε όμως; Ενας αόρατος ιστός συνέδεε τις δύο εικόνες: το λούμπεν βασίλειο που είχε εδραιωθεί σχεδόν από καταβολής ελληνικού κράτους στον κεντρικό αυτόν δρόμο και στην Ομόνοια γενικότερα. Το ναρκωμένο βλέμμα, η άλλοτε βίαιη, άλλοτε νωθρή χειρονομία.
Οταν κάποτε έπεσα πάνω στις «Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς» του Μάνου Χατζιδάκι, έργο του 1981-83, διάβασα στο σημείωμα του συνθέτη: «Ο δρόμος, η Αθηνάς, έχει πολλά οινομαγειρεία και πιο πολλά πορνεία, κινηματογράφους για κατ' ιδίαν ερωτικήν απόλαυση, ξενοδοχεία σκοτεινά για άμεση ερωτική περίθαλψη -κάτι σαν Πρώτων Βοηθειών, να πούμε, ερωτικών- χιλιάδες καφενεία για ημερήσια χαύνωση, το Δημαρχείο κι ένα γραφείο αλλοτινών καιρών. Στον δρόμο αυτόν κυκλοφορούν εργατικοί, μικρέμποροι, αλήτες, πόρνες, τραβεστί, δημοσιογράφοι, επαρχιώτες μαστρωποί και χίλιοι δολοφόνοι. Αυτό περίπου είναι το σκηνικό». Ηθελε να πει, το σκηνικό για το έργο, τις «Μπαλάντες», οι οποίες βέβαια πάνε πέρα και πίσω από το σκηνικό. «Μια τελετουργική προσπάθεια να φανερωθούν οι σκοτεινές δυνάμεις που μας κυβερνούνε μέσα μας και μας ωθούν, μας οδηγούν αδίστακτα προς την πανάρχαια και τελειωτική μας διαδρομή».
Από το 1981 στο 2011. Πολλά άλλαξαν. Οι άνθρωποι, κατ' αρχήν: οι μαστροποί είναι μελαψοί ή έχουν σλάβικη κατατομή, τα τραβεστί έδωσαν τη θέση τους στα πρεζόνια, οι επαρχιώτες έχουν βολευτεί στα προάστια, οι πόρνες έχουν σοκολατί δέρμα και βρίσκονται στην άλλη πλευρά της Ομόνοιας, οι δημοσιογράφοι καταψύχονται σε τηλεοπτικά στούντιο ή σε εφημερίδες μακριά απ' το κέντρο. Μονάχα οι αλήτες και οι δολοφόνοι παραμένουν στις θέσεις τους. Το τοπίο τώρα: τα οινομαγειρεία έγιναν σαντουιτσάδικα, τα πορνεία είδη κιγκαλερίας, τα καφενεία έγιναν καφέ, το γραφείο κηδειών έκλεισε, το δημαρχείο έμεινε και μαζί με αυτό τα ξενοδοχεία αμέσου ερωτικής ανάγκης. Οσο για τα ύποπτα σινεμά, ένα απόμεινε, όχι επί της Αθηνάς αλλά πίσω από το δημαρχείο.
Φρεσκάδα
Τριάντα χρόνια μετά, σε μια μετα-ολυμπιακή Αθήνα με οικονομική κρίση, το πνεύμα είναι το ίδιο. Φθοροποιό, ταραχοποιό (σαν τα πόλτεργκαϊστ στοιχειά), τρομώδες. Γι' αυτό και το πιο σκοτεινό έργο του Χατζιδάκι διατηρεί τη φρεσκάδα του. Οι ανατριχιαστικές νύξεις των εγχόρδων πλάι στο μπουζούκι και την κιθάρα, πίσω από μια βραχνή, ζορισμένη φωνή, ο ζόφος του λαϊκού, η σκοτεινιά του αριστοκρατικού. Από την εφιαλτική «Μεταμόρφωση» στον θλιμμένο «Πωλητή ιδανικών στιγμών» και από το θρίλερ των «Τριών δολοφόνων» στην ελεγειακή «Μμνήμη μιας παλιάς φωτογραφίας».
Είναι βέβαια και οι στίχοι του συνθέτη, των Αγαθής Δημητρούκα, Αρη Δαβαράκη, ανησυχαστικά σύγχρονοι: «Στην Ασωμάτων τρεις περαστικοί/ Μπρος απ' το σπίτι μου περάσαν βιαστικοί/ Μοιάζαν ασήμαντοι διστακτικοί/ Μα είχαν μαχαίρι και με στρίμωξαν πιο κει». ΄Η: «Κάτω απ' την Ακρόπολη χτισμένοι/ είμασταν νεκροί φυλακισμένοι/ ένοχοι κριθήκαμε και ξένοι/ για την χώρα για την οικουμένη». Εκείνο δε το «γίναμε εκφραστές μιας βίας στείρας» ζεματάει σήμερα. Και η κατάληξη; «Τώρ' αλλάζουμε γινόμαστε άλλοι/ βάλαμε κεραία στο κεφάλι/ γίναμε αστυνόμοι μες στην ζάλη/ άλλο βία κι άλλο βιοπάλη».
Αλλο βία κι άλλο βιοπάλη: να κάτι που πασχίζουμε ακόμα να ξεχωρίσουμε. Η οδός Αθηνάς και οι μπαλάντες της έχουν πάντα κάτι από αυτή τη σύγχυσή μας. Είναι η ψυχική εγγραφή του Αθηναίου.
Σάββατο, 15 Φεβρουαρίου 2014
ΒΟΛΤΑ ΣΤΟΝ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ
ΛΥΚΑΒΗΤΟΣ
Λόφος ΒΑ του κέντρου της Αθήνας το ψηλότερο σημείο της πόλης.
Ο Λυκαβηττός είναι λόφος της Αθήνας πέριξ του οποίου έχει αναπτυχθεί η ομώνυμη συνοικία.
Το όνομα"Λυκαβηττός" το οποίο αντικατέστησε το 1832 το "Αγχεσμός" είναι προελληνικό και σημαίνει μαστοειδές ύψωμα
ΛΥΚΑΒΗΤΟΣ- ΑΚΡΟΠΟΛΗ- ΜΙΚΡΟΛΙΜΑΝΟ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΥΘΕΙΑ
Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΘΕΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΡΙΞΤΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΕΔΩ
Αναφέρεται στη μυθολογία πως ήταν ένας βράχος που κουβαλούσε στα χέρια της η Θεά Αθηνά και της έπεσε έπειτα από μια κακιά είδηση που της έφερε ένα κοράκι.Η είδηση ήταν η γέννηση του Εριχθονίου από την κόρη του Κέκροπος. Από τότε τα κοράκια έγιναν μαύρα, λέει ο μύθος.
 |
Όσες φορές κι αν ανέβεις στους «Ορίζοντες Λυκαβηττού» δεν βαριέσαι με τίποτα αυτή την εκπληκτική αφ' υψηλού θέα της Αθήνας. Τόσο ευρεία και άπλετη ... Από πουθενά αλλού δεν μπορείς να έχεις την ίδια αίσθηση.
Οι Ορίζοντες είναι ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της πρωτεύουσας. Απαλές αποχρώσεις, λιτές γραμμές και αριστοκρατική φινέτσα κυριαρχούν στο χώρο. Διακόσμηση σύγχρονη και προσεγμένη, χαρακτηρίζεται από τη διακριτική πολυτέλεια των υλικών, τις έμμεσες κλασσικές αναφορές σχημάτων, χαμηλούς τόνους και απαλό φωτισμό, που αναδεικνύουν την υπέροχη πανοραμική θέα. Στο εσωτερικό, που με φινέτσα «ζεσταίνει» το δρύινο πάτωμα, επικρατεί μια αυθεντικά κλασσική αισθητική, με ανάλαφρα χρώματα και προσεγμένη πολυτέλεια, ενώ ο δροσιστικός εξωτερικός χώρος, με πρωταγωνιστή την υπέροχη θέα, «δένει» αριστοκρατικά με το μάρμαρο και την πέτρα.
Η καρδιά του εστιατορίου, μας «ταξιδεύει» στο γεμάτο χρώματα και αρώματα περιβάλλον της ελληνικής κουζίνας. Οι μεσογειακές γευστικές παραδόσεις, με μία συγκρατημένη αίσθηση μοντερνισμού.Οι Ορίζοντες υποδέχονται τις νέες γαστρονομικές ιδέες των Chef Σάββα Κοντούδη & Γιώργου Ζευγολατάκου. Η κουζίνα βαδίζει στα μονοπάτια των Ελληνικών γεύσεων, παίρνοντας τις παραδοσιακές συνταγές, μυρουδιές και γεύσεις και προσαρμόζοντάς τες στο κλίμα και το επίπεδο της ομορφότερης βεράντας της Αθήνας
Η διαδρομή είναι μικρή κι ευχάριστη 7 € το άτομο (να πας και να έρθεις).
Το Τελεφερίκ του Λυκαβηττού εγκαινιάστηκε στις 18 Απριλίου του 1965 και ξεκίνησε τη λειτουργία του μία ημέρα αργότερα. Κατασκευάστηκε από τον ΕΟΤ, ενώ από το 2002 η διαχείρισή του Τελεφερίκ και του εστιατορίου που βρίσκεται στον λόφο έχει ανατεθεί σε όμιλο εταιριών εστίασης.
Την ίδια χρονιά οι μηχανολογικές και ηλεκτρολογικές εκγαταστάσεις ανακαινίστηκαν πλήρως, ενώ αντικαταστάθηκαν και τα δύο βαγόνια του Τελεφερίκ με άλλα, ελληνικής κατασκευής.
Την ίδια χρονιά οι μηχανολογικές και ηλεκτρολογικές εκγαταστάσεις ανακαινίστηκαν πλήρως, ενώ αντικαταστάθηκαν και τα δύο βαγόνια του Τελεφερίκ με άλλα, ελληνικής κατασκευής.
Η πρώτη διαφήμιση για το Τελεφερίκ. Εφημερίδα «Ελευθερία», 20 Απριλίου 1965
Βέβαια αν θέλετε να περπατήσετε ως την κορυφή του λόφου, σας προειδοποιούμε ότι η διαδρομή είναι μεν πανέμορφη ανάμεσα στα πεύκα και τη πυκνή βλάστηση, αλλά και κουραστική ειδικά τις ζεστές καλοκαιρινές βραδιές.
Με την απελευθέρωση απο τους Τούρκους ο λόφος του Λυκαβηττού είχε πενιχρή βλάστηση, σχεδόν μηδενική. Και απο το 1831 άρχισε να λαμβάνει χώρα εκτεταμένη λατόμευσή του, απο τον μεγάλο αρχιτέκτονα της εποχής Κλεάνθη, που ήταν εκ των δυο αρχιτεκτόνων οι οποίοι εκπόνησαν το πρώτο σχέδιο πόλεως της Αθήνας.
Ο Στ. Κλεάνθης είχε αγοράσει μια μεγάλη έκταση αποκαλούμενη «μικρός Λυκαβηττός» ή «σχιστή πέτρα» η οποία απέληγε στην σημερινή Πανεπιστημίου και είχε δημιουργήσει «λιθοτομείο». Με την πάροδο του χρόνου και καθώς διαφαίνονταν ο επικερδής χαρακτήρας της επιχείρησης, δημιουργήθηκαν και άλλα λατομεία, που στην κυριολεξία ρήμαζαν τις πλαγές του λόφου, για να εξορύξουν την πολύτιμη πέτρα.
Όμως απο το 1836 απαγορεύτηκε αυστηρά η λατόμευση.Μάλιστα ο ίδιος ο Στ. Κλεάνθης προσέφερε τμήμα της ιδιοκτησίας του στον Λυκαβηττό, πρός αναδάσωση. Και ήταν ιστορικά θα λέγαμε αυτή, η πρώτη πρωτοβουλία περιβαλλοντικής προστασίας του Λυκαβηττού. Και άλλα επίσης λατομεία στην βόρεια πλαγιά του λόφου σφραγίστηκαν λαμβάνοντας αποζημίωση, προκειμένου να προστατευτεί ο λόφος.
Ωστόσο το 1840 – δεν θα κάνει καθόλου λάθος ο αναγνώστης εδώ, αν υποπτευθεί ότι αναλόγως της δυνάμεως των πολιτικών συμφερόντων της εποχής, άνοιγαν και έκλειναν τα λατομεία, που τηρουμένων των αναλογιών ήταν το μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα της εποχής, δηλαδή οι ίδιες πάντα ιστορίες στην αθάνατη και αγιάτρευτη απο το σαράκι του κομματισμού στην δημόσια ζωή Ελλάδα !!! – τα λατομεία ξαναετέθησαν σε λειτουργία.
Επακολουθεί και νέα απαγόρευση της λατόμευσης, αλλά και πάλι νόμος του 1861 ξαναδίνει την δυνατότητα της θανατηφόρας περιβαλλοντικά λατόμευσης. Γεγονός που θα προξενήσει την οργίλη αντίδραση διανοούμεων και αρχαιολόγων της εποχής. Δυστυχώς τα κομμματικά συμφέροντα και οι αλλεπάλληλες πολιτικές παρεμβάσεις νεκρανάσταιναν κατά το δοκούν, τον νόμο για την λατομεία. Νέος νόμος το 1900 θα απαγορεύσει και πάλι την λατόμευση. Και ένα γαϊατανάκι αλλεπάλληλων απαγορεύσεων και απελευθέρωσης του νόμου θα ακολουθήσει μέχρι το 1960, οπότε και απαγορεύτηκε οριστικά η εξόρυξη πέτρας απο τον λόφο.
Την περίοδο 1880-1915 έλαβε χώρα δεντροφύτευση του Λυκαβηττού. Εγχείρημα δύσκολο λαμβανομένου υπόψη ότι τα μικρά δενδρύλια που φυτεύονταν, τα έτρωγαν τα κατσίκια που έβοσκαν στις πλαγιές του λόφου, στα ονομαζόμενα «Κατσικάδικα» όπως προαναφέραμε στην περιγραφή της Δεξαμενής.
Με την ηθική μέριμνα της πριγκίπισσας Σοφίας, που πρωτοστάτησε το 1912 στην δενδροφύτευση, ξεκίνησε μεγάλη εκστρατεία αναδάσωσης όλων των λόφων της Αθήνας. Και το 1915 το εγχείρημα της αναδάσωσης του Λυκαβηττού το αναλαμβάνει η «Φιλοδασική Ένωση». Ωστόσο ο λόφος για μιαν ακόμη φορά θα απειληθεί, τώρα απο την άναρχη δόμηση.
Στα χρόνια του Όθωνος δημιουργήθηκε απο ιδιώτες ένας μικρός δρόμος που οδηγούσε στον Άγιο Γεώργιο. Κάποιες λίγες φορές και για ειδικά γεγονότα, ο λόφος φωταγωγήθηκε. Έτσι το 1835 ο Λυκαβηττός φωταγωγήθηκε απο εκατό φανάρια που διαμόρφωναν ένα πελώριο φωτεινό «Ο», το οποίο παρέπεμπε στο πρώτο γράμμα του ονόματος του βασιλέως Όθωνος. Άλλη μια φορά στις 25 Μαρτίου του 1838 ο λόφος φωταγωγήθηκε απο θυμωνιές με κλαδιά, που καιόμενα σχημάτιζαν ένα πύρινο σταυρό.
Πρός τα τέλη του 19-ου αιώνα ο Ερν. Τσίλλερ προέβη στην εκπόνηση μιας πανοραμικής αρχιτεκτονικής μελέτης, για την αξιοποίηση του Λυκαβηττού που έφερε το όνομα «Αέρειον Θεραπευτήριον» προσδοκώντας να τον μετατρέψει σε χώρο υψηλού επιπέδου ψυχικής ξεκούρασης.Υπέβαλλε έτσι το πρωτοπόρο σχέδιό του στην κυβέρνηση του Χαρ. Τρικούπη, προσφέροντας μάλιστα την μελέτη του δωρεάν. Η μελέτη περιελάμβανε την δημιουργία πάρκου με ξενοδοχείο, καφενείο, μικρά περίπτερα, εξέδρες, κρήνες, συντριβάνια, τεχνητούς καταρράκτες, γεφυράκια, παιδικές χαρές και ότι άλλο θα μεταμόρφωνε τον λόφο σε επίγειο παράδεισο. Μάλιστα θα αντικαθίστατο με την μελέτη του το υφιστάμενοε εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου, με ένα μικρό σταυροειδή ναό, με αναγεννησιακό τρούλο. Πάραυτα το υπερβολικό κόστος εκτέλεσης της μελέτης, δεν επέτρεψε ποτέ την δημιουργία του «Αέρειου Θεραπευτηρίου», Ο Τσίλλερ όμως και έχοντας ο ίδιος ξεχωριστή αγάπη για τον Λυκαβηττό, το 1900 σχεδίασε το ηρώον της ελληνικής ανεξαρτησίας στο Λυκαβηττό. Το μνημείο συνίσταται σε μια τετραγωνική στοά με πύργους και αγάλματα.
Ήδη απο τα μισά του 19-ου αιώνα θα υπάρξει οικιστικός οργασμός στον Λυκαβηττό, με πλήθος οικοδομών να φυτρώνουν στην περιοχή του λόφου. Ανάμεσα στα οικοδομήματα και τα αποκαλούμενα «μεταπρατικά». Ήταν διώροφες και ημιτριώροφες κατοικίες, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί πρός ενοικίαση, κατά βάση σε φοιτητές, αλλά και λογοτέχνες και καλλιτέχνες. Το 1922 με την έκσπαση της μικρασιατικής τραγωδίας, ένα τμήμα του λόφου στους Β.Α. πρόποδές του πλησίον των Αμπελοκήπων, περιξ της αμερικάνικης πρεσβείας, παραχωρήθηκε για στέγαση προσφύγων. Και έτσι κτίστηκε εκεί συγκρότημα «προσφυγικών πολυκατοικιών». Συνίσταται σε συστοιχία επτά πολυκατοικιών, περιμετρικά μιας πλατείας, με 120 διαμερίσματα τα οποία κατασκευάστηκαν το διάστημα 1933-36 απο τον αρχιτέκτονα Κιμ.Λάσκαρη.
Το 1925 την τελευταία στιγμή, μόλις απετράπη ένα ανουσιούργημα στον λόφο, απο διανοουμένους της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιχειρήθηκε η δημιουγία οικοδομικού συγκροτήματος στην κορυφή του Λυκαβηττού, με καζίνο και άλλους χώρους αναψυχής. Σημειώνουμε ότι στην νότια πλευρά του Λυκαβηττού είχαν εγκατασταθεί τα πολυβολεία το 1926.Εκτοτε μέχρι και σήμερα, σε εθνικές και άλλες επετείους κανονιοβολούν εορτάσιμα.
Το διάστημα 1929-1934 πρωτοστατούντος του αναγεννησιακού μας πολιτικού ανδρός και πρωθυπουργού μας Αλεξάνδρου Παπαναστασίου, κατασκευάστηκε στο Λυκαβηττό ο περίφημος «φάρος της ειρήνης», επ΄ευκαιρία του Συνεδρίου της Ειρήνης που ελάμβανε χώρα στην Αθήνα.
ΘΕΑΤΡΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ
Πρόκειται για έναν από τους πλέον δημοφιλείς στο πλατύ κοινό υπαίθριους χώρους καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.
Είναι μεταλλικό λυόμενο θέατρο το οποίο κατασκευάστηκε την περίοδο 1964-65 από τον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο,καλύπτοντας ένα από τα παλαιά λατομεία που υπήρχε στην θέση αυτή.
Είναι μεταλλικό λυόμενο θέατρο το οποίο κατασκευάστηκε την περίοδο 1964-65 από τον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο,καλύπτοντας ένα από τα παλαιά λατομεία που υπήρχε στην θέση αυτή.
Η πρωτοβουλία της κατασκευής του άνηκε στην ηθοποιό
Άννα Συνοδινού
Η δημιουργία του αλλά και η τελική του μορφή (που είναι άλλη από την αρχικά προβλεπόμενη) καθορίστηκαν αμφότερες από τις περιστάσεις και το ιδιαίτερο ιδεολογικό κλίμα των μέσων της δεκαετίας του ΄60.
Η πρόσβαση στον χώρο γίνεται κυρίως με ιδιωτικά μέσα:
Με το τελεφερίκ του Λυκαβηττού και από το τέρμα του δια του τσιμεντοστρωμμένου μονοπατιού κατέρχεστε με τα πόδια προς το Θέατρο Λυκαβηττού.
Με ιδιωτικό μέσο. Επειδή η στενή ασφαλτοστοστρωμμένή πρόσβαση ανόδου και καθόδου στο θέατρο είναι μονόδρομος ανεβαίνετε στον λόφο του Λυκαβηττού από τη βόρεια πλευρά (περιοχή Νεάπολης). Εμπρός από το θέατρο υπάρχει μεγάλη έκταση για οργανωμένη στάθμευση ικανού αριθμού ιδιωτικών αυτοκινήτων.
Ο ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
